DOĞAL AFET SİGORTALARI KURUMU - DASK - DEPREM- ZEYİLNAME
ÖZET: İlgili yasal düzenlemede ek sözleşme yani zeyilname yaptırılmasına ilişkin hiçbir bir hüküm bulunmaması, sigorta bedellerinin güncellemesi gerektiğine ilişkin yazılı bildirimlerde bulunulmaması nedeniyle zeyilname aramaksızın bütün poliçeler için güncel tarife üzerinden sigorta bedelinin ödenmesi hakkındadır.
Ülkemizde 06 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen merkez üssü Kahramanmaraş ve Hatay olan iki büyük deprem sonrası can kayıpları ile birlikte büyük yıkımlara yol açtı. Zorunlu Deprem Sigortası - DASK sigortası ile depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının sigortalı binalarda neden olacağı hasarlar sigorta bedeline kadar Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından teminat altına alınmaktadır. Yıkım nedeniyle zarar görenlerin DASK başvuruları sonrasında sigortalılara yapılan ödemelerde farklılıklar yaşanmıştır. Bu farklılıklar sigortalının DASK sigortasını 25/11/2022 tarihinden önce ya da sonra yaptırmasına bağlı olarak değişmiştir. Zira bu tarihte Sigorta Bedeli Hesabına Esas Metrekare Bedelinde artış yapılarak Resmi gazetede yayımlanmış ve bu artıştan sonra zeyilname yaptıran sigortalılara güncel 3.016,00 TL m2 değeri üzerinden hasar ödemesi yapılırken zeyilname yaptırmayan sigortalıya önceki m2 değeri yani 1.508TL'm2 değeri üzerinden hasar ödemesi yapılmıştır. Taraflarına tebligat ya da bildirim gitmeyen mağdurların uğradıkları haksızlığı gidermek için tahkim ya da mahkemelerde dava açmışlardır.
Konuyla ilgili Kamu Denetçiliği Kurumuna (OMBUDSMANLIK) yapılan başvuru da deprem nedeniyle yıkıma uğrayan taşınmaz için ilgili mevzuatta ek sözleşme (zeyilname) yaptırılmasına ilişkin hiçbir bir hüküm bulunmaması, sigorta bedellerinin güncellemesi gerektiğine ilişkin yazılı bildirimlerde bulunulmaması nedeniyle zeyilname aramaksızın bütün poliçeler için güncel yeniden yapım bedeline göre ödenmesi gerektiğine karar verilmiştir.
" 29) Sonuç olarak yukarıdan bu yana yapılan açıklamalar, ilgili İdarelerin açıklamaları, görüşleri, anılan mevzuat hükümleri, bahsi geçen Hakem Kararı ile dosya içindeki bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; 06.02.2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş ve Hatay olan iki büyük deprem meydana geldiği, söz konusu depremler toplamda 11 ilde büyük yıkımlara yol açtığı, bu depremlerin şiddet ve kapsadığı alan açısından bakıldığında yakın tarihte eşi benzeri olmayan felaketler olduğu, yaşanan depremler sonucunda 48 binden fazla insan hayatını kaybetmiş, yarım milyondan fazla binanın hasar gördüğü, iletişim ve enerji alt yapısı zarar görmüş ve önemli maddi kayıplar oluştuğu, söz konusu zararın hızlı bir şekilde karşılanması Cumhurbaşkanlığınca da Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin yayımlanarak yürürlüğe girdiği, söz konusu Kararnameler gereğince deprem felaketinin etkilerinin hafifletilmesi için ülkemizin tüm kurum ve kuruluşlarının mümkün olduğunca seferber olmasının önem arz ettiği açıktır.
30) Bu kapsamda zorunlu deprem sigortasının yapı sahiplerinin deprem sonucu uğradıkları zararları tazminine gidermeyi amaçladığı, ZDS; sigorta ettirenin tüm (gerçek) zararının karşılanması anlayışıyla oluşturulmadığı, deprem sigortasının amacının deprem ve depreme bağlı hasarların devletin üzerinde oluşturacağı yükü hafifletmek ve zarar görenlerin zararlarını belirli oranda önceden düşük primler ödemek suretiyle gidermeye yönelik teminat sağlamak olduğu, buna göre zorunlu deprem sigortasının azami teminat tutarları her yıl Bakanlık tarafından Resmî Gazete’de yayınlanan teminat tarife ile sınırlı tutulduğu, sigorta tazminatının hiçbir durumda sigorta bedelinden fazla olamayacağı, poliçe sahibinin güncel teminat bedellerine göre tazminat rakamlarından faydalanmasının mümkün olmadığı, zararın gerçekleştiği tarihte mevcut olan poliçe şartlarına göre belirlenen tazminatın ödenmesi gerektiği, zararın meydana geldiği tarihteki güncel zarara ilişkin güncel tazminat tutarları zeyilname yapılmadan dikkate alınamayacağı hususlarının başta sigortacılık ilkeleri, sosyal devlet ilkeleri, iyi niyet ve hakkaniyetle bağdaşmadığı, sigorta poliçesinde yapılan esaslı tarife değişikliklerinin sigorta sahiplerinin açık bilgisine sunulmadan eski tarife rakamları üzerinden yararlandırılmasının depremzedelerin daha da fazla mağduriyete yol açtığı, hakkaniyete açıkça aykırı olduğu, ayrıca depremden yaklaşık 3 ay önce değiştirilen eski tarife rakamlarının DASK sağladığı teminatların ülkemizde birçok yerinde ve konut tipine göre gerçek sigorta değerinin çok altında olduğunun göz önünde bulundurulması gerektiği anlaşılmaktadır.
31) Deprem sigortası ilişkin ilgili mevzuat kapsamında ek sözleşme (zeyilname) yaptırılmasına ilişkin hiçbir bir hüküm bulunmaması, bu kadar önemli hususta poliçe tanzimi esnasında aydınlatma yazılı bildirimlerinde bulunulmaması, 25/11/2022 tarihinde ilan edilen yeniden yapım maliyeti nedeniyle sigorta bedellerinin güncellemesi gerektiğine ilişkin yazılı bildirimler yapılmamış olması nedeniyle zeyilname aramaksızın bütün poliçeler için güncel yeniden yapım bedeline göre ödenmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
" (Kamu Denetçiliği Kurumu(Ombudsmanlık) Sayı: 2023/13795-S.23.21799, Başvuru No : 2023/6282, Karar Tarihi : 27/10/2023)
Görüldüğü üzere; sigortalıya hiçbir bildirim yapılmadığı halde ek sözleşme yani zeyilname yapılmadığını ileri sürerek eski tarifeden ödeme yapmak zaten acı ve keder içinde olan depremzedenin yarasına bir nebze merhem olmak bir yana adil ve eşit olmayan bu davranışla deprem zedenin kurumlara olan inancının sarsılmasına neden olmaktadır. Hukuk devletinin gereği olarak eşit durum olanlara eşit davranma ilkesi kapsamında zeyilname şartı aranmaksızın tüm ödemelerin güncel tarife üzerinden yapılması gerekmektedir. Tarafımızca açılan davalarda da bu doğrultuda kararlar verilmiş ve kararların kesinleşmesi beklenmektedir.
Commentaires